लक्ष्मी पूजन हा दीपावलीच्या सणाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. या दिवशी देवी लक्ष्मीचे पूजन केले जाते, जी संपत्ती, समृद्धी आणि सौभाग्याची देवी म्हणून ओळखली जाते. योग्य विधीनुसार लक्ष्मी पूजन केल्यास घरात धनधान्याचे वास असतो, तर चुकीच्या पद्धतीने केल्यास त्याचा उलटा परिणाम होऊ शकतो. या लेखात आपण लक्ष्मी पूजन कसे करावे, त्यासाठी कोणते साहित्य लागते आणि या पूजेचे महत्त्व काय आहे हे पाहणार आहोत.
लक्ष्मी पूजन विधी: संपूर्ण मार्गदर्शन
१. लक्ष्मी पूजनाची तयारी:
लक्ष्मी पूजनासाठी योग्य तयारी करणे महत्त्वाचे आहे. घर स्वच्छ करणे हे पहिला चरण आहे. लक्ष्मी स्वच्छतेत वास करते असे मानले जाते. घरातील प्रत्येक कोपरा व्यवस्थित स्वच्छ करा. दरवाजाच्या दोन्ही बाजूंना तोरण लावा आणि रांगोळी काढा. लक्ष्मीचे स्वागत करण्यासाठी दरवाजाच्या बाहेर शुभ चिन्हे करा, जसे की स्वस्तिक किंवा ॐ.
२. पूजेसाठी लागणारे साहित्य:
- लक्ष्मीची मूर्ती किंवा प्रतिमा
- कलश (तांब्याचा किंवा चांदीचा)
- फुलांची माळ, अक्षता (तांदूळ), हळद, कुंकू
- पंचामृत (दूध, दही, तूप, मध, साखर)
- नारळ, सुपारी, मिठाई
- धूप, दीप, कापूस वाती, तूप
- चांदी किंवा तांब्याची नाणी (धन लक्ष्मीचे प्रतीक)
- लक्ष्मी स्तोत्र किंवा मंत्र पुस्तक
३. लक्ष्मी पूजनाची प्रक्रिया:
- कलश स्थापना: पूजेच्या ठिकाणी कलशाची स्थापना करा. कलशाला हळद, कुंकू आणि फुलांनी सजवा. कलशात पाणी, सुपारी आणि नाणी ठेवा. कलश हे लक्ष्मीचे प्रतीक मानले जाते.
- लक्ष्मीची प्रतिष्ठा: लक्ष्मीची मूर्ती किंवा प्रतिमा साफ करून तिला पूजेच्या ठिकाणी ठेवा. तिच्या बरोबर भगवान गणेशाची प्रतिमाही ठेवा, कारण कोणतीही पूजा गणेशाच्या वंदनेशिवाय पूर्ण होत नाही.
- दीप प्रज्वलन: तूपाचा दिवा लावून पूजेची सुरुवात करा. देवी लक्ष्मीसमोर धूप, दीप दाखवा.
- अभिषेक: लक्ष्मीचे पंचामृताने अभिषेक करा. अभिषेक करताना ‘ॐ महालक्ष्म्यै नमः’ हा मंत्र म्हणत रहा. अभिषेकानंतर देवीला स्वच्छ पाण्याने स्नान घाला.
- अलंकार: लक्ष्मीला नवे वस्त्र, फुले, अलंकार आणि नाणी अर्पण करा.
- लक्ष्मी स्तोत्र पठण: लक्ष्मी स्तोत्र किंवा मंत्रांचा जप करा. ‘श्री लक्ष्मी सूक्तम’ किंवा ‘ॐ श्रीं महालक्ष्म्यै नमः’ हा मंत्र १०८ वेळा म्हणण्याचे महत्त्व आहे.
- प्रसाद अर्पण: लक्ष्मीला मिठाई, फळे आणि नारळ अर्पण करा. प्रसादाने तिच्या कृपेला आवाहन करा.
- आरती: लक्ष्मीची आरती करा आणि घरातील सर्व सदस्यांनी लक्ष्मीला वंदन करा.
दिवाळीत आपण दिवे का लावतो ? | Why Do We Light Lamps on Diwali?
४. लक्ष्मी Puja महत्त्व:
लक्ष्मी देवी धार्मिक आणि आध्यात्मिक महत्त्व खूप आहे. यामध्ये संपत्ती, ऐश्वर्य आणि समृद्धीची देवी लक्ष्मीची उपासना केली जाते. मान्यता आहे की दीपावलीच्या दिवशी केलेल्या लक्ष्मी पूजनामुळे घरात धन, समृद्धी आणि आनंद येतो. लक्ष्मी देवीच्या कृपेने आर्थिक संकटे दूर होतात आणि व्यवसायात भरभराट होते.
५. लक्ष्मी पूजनाच्या वेळी घ्यायची काळजी:
- लक्ष्मी पूजनासाठी योग्य मुहूर्त निवडणे आवश्यक आहे. साधारणपणे प्रदोष काल आणि अमावस्या रात्री पूजन केले जाते.
- पूजनाच्या ठिकाणी शांतता आणि स्वच्छता असावी. शुद्ध मनाने लक्ष्मीची उपासना करणे गरजेचे आहे.
- पूजेदरम्यान संपूर्ण लक्ष लक्ष्मीच्या प्रतिमेकडे असावे. मन इतरत्र भटकू नये.
Diwali 2024 Lakshmi Pujan Muhurat : शुभ वेळ आणि पूजा विधी
- पूजन विधी
- पूजा सामग्री
- पूजन कसा करावा
- दीपावली पूजन
- पूजनाचे महत्त्व
- लक्ष्मी पूजन 2024
- दीपावली पूजन विधी
- लक्ष्मी पूजा का करतात
- घरात पूजन कसे करावे
- पूजन मंत्र
देवी पूजेचा शुभ मुहूर्त कधी असतो?
लक्ष्मी पूजनासाठी योग्य मुहूर्त निवडणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. दीपावलीच्या अमावस्येच्या रात्री लक्ष्मी पूजन करणे शुभ मानले जाते. विशेषतः प्रदोष काल हा लक्ष्मी पूजनासाठी उत्तम मानला जातो, जो सूर्यास्तानंतर सुमारे २ तासांपर्यंत असतो. या काळात देवी लक्ष्मीची आराधना केल्यास तिच्या कृपेने घरात धन-धान्याची भरभराट होते. या मुहूर्ताचा शोध घेताना पंचांगाचा आधार घेणे उत्तम ठरते.
लक्ष्मी देवीच्या पूजनासाठी काय टाळावे?
लक्ष्मी देवी पूजनाच्या वेळी काही गोष्टी टाळणे गरजेचे आहे. पूजनाच्या दिवशी घर अस्वच्छ ठेवू नका, कारण लक्ष्मी स्वच्छतेत वास करते. वाद-विवाद आणि नकारात्मक विचारांपासून दूर राहा, कारण अशा परिस्थितीत लक्ष्मी प्रसन्न होत नाही. पूजेदरम्यान अपूर्ण ध्यान किंवा खंडित पूजा करू नका. पूजन करताना खाणे-पिणे किंवा दुसरे काम करू नका. शांत आणि भक्तीभावाने लक्ष्मीची पूजा करणे हीच खरी पूजा आहे.
निष्कर्ष:
लक्ष्मी Pujan हा सणासुदीचा एक महत्त्वाचा भाग असून, यामुळे आपल्या जीवनात संपत्ती, समृद्धी आणि सुख-शांती येते. योग्य विधीनुसार आणि भक्तीभावाने लक्ष्मीची पूजा केल्यास देवी लक्ष्मीची कृपा आपल्यावर होते. लक्ष्मी पूजनाच्या दिवशी घर स्वच्छ करून, मन एकाग्र करून, देवीची आराधना करणे फायद्याचे ठरते.